هوش، باهوش بودن و رمز و راز آن، همیشه از موضوعات مورد توجه انسانها بوده است. حالا گروهی از محققین دانشگاه روچستر ادعا می کنند که حداقل یکی از کلیدهای اصلی باهوش بودن را پیدا کرده اند. آنها می گویند هوش، بیش از آنچه به توانایی ها و سرعت پردازش مغز مرتبط باشد به چیزهایی مربوط است که مغز انجام نمی دهد و آنها را نادید می گیرد. به عبارت دیگر هوش یعنی اینکه مغز انتخاب کند چیزهای بی اهمیت را اصلا به حساب نیاورد.
آنها نتایج پژوهشی را در نشریه Current Biology منتشر کرده اند که راههای جدیدی را برای سنجش هوش افراد معرفی می کند. در این پژوهش ۶۷ نفر مورد مطالعه قرار گرفتند: همگی این افراد ابتدا یک تست هوش متداول را گذراندند و بعد در تست طراحی شده توسط دانشمندان مغز وعلوم شناختی شرکت کردند.
در این تست تصاویر اشیاء بزرگ و کوچک بسیاری به آرامی روی صفحه حرکت می کردند و شرکت کنندگان باید جهت حرکت آنها را تشخیص می دادند. تست نامربوطی به نظر می رسد، اما همین تست نتایج جالبی را نشان داد.
دانشمندان می دانستند که تشخیص حرکت اشیاء بزرگ سخت تر است، چرا که مغز روی حرکت چیزهای کوچکتر تمرکز بیشتری دارد و معمولا حرکات اجسام بزرگ را نادیده می گیرد. مثلا اگر شما در جنگلی قدم می زنید، حرکت درختان در اثر وزش باد اهمیتی ندارد اما حرکتی ناگهانی یک حیوان که ممکن است از لابلای شاخه ها به روی شما بپرد برای مغز مهم تلقی می شود.
مطالعه نشان داد افرادی که در تشخیص حرکت اجسام بزرگ ناتوان هستند و می توانند حرکت چیزهای کوچک را بهتر رصد کنند، در نتایج تست هوش قبل از مطالعه هم نتایج بهتری به دست آورده اند. پروفسور تادین سرپرست تحقیقات، تفاوت تشخیص اجسام کوچک به تشخیص اجسام بزرگ را "ضریب سرکوب" نامیده و می گوید هرچه تمرکز افراد روی تشخیص حرکات چیزهای کوچک بیشتر بوده و حرکت اشیاء بزرگ را نادیده بگیرند، از هوش بالاتری هم برخوردار هستند.
این نخستین پژوهشی است که نشان می دهد، توانایی نادیده گرفتن مسائل غیرضروری، نقش مهمی در افزایش کارآیی مغز دارد. این تحقیق همچنین می تواند توضیح دهد که چرا برخی افراد اوتیستی (مبتلایان به اوتیسم یا در خودماندگی) استعدادهای هوشی فوق العاده ای در بعضی زمینه ها از خود نشان می دهند.
طبیعی است که انتظار داشته باشیم ضریب سرکوب با قوی بودن جنبه های بصری و تجسم فضایی ارتباط مستقیمی داشته باشد. اما جالب است بدانید که ضریب سرکوب بهتر با هوش کلامی و مهارتهای سخنوری بالاتر هم ارتباط قوی دارد.
هنوز راه زیادی مانده تا بتوانیم تعیین ضریب سرکوب را جایگزین مطمئنی برای تستهای هوش رایج بدانیم. اما حداقل دیگر برای ما مسجل شده که تمرکز بیشتر روی موضوعات مهم و پرهیز از مشغله های فکری نابجا، باعث بالا بردن توان مغزی و استعدادهای هوشی می شود.
