روبرت بوش (Robert Bosch) (زاده ۲۳ سپتامبر ۱۸۶۱ – مرگ ۱۲ مارس ۱۹۴۲) یک صنعتگر، مهندس و مخترع آلمانی و بنیانگذار شرکت روبرت بوش (Robert Bosch GmbH) بود. زندگی و کار روبرت بوش پیوندی جداییناپذیر با موفقیت کارآفرینانه او داشتند. بوش که در روستای آلبک واقع در جنوب آلمان و شمال شرقی شهر اولم به دنیا آمده بود و یازدهمین از دوازده فرزند بود، تنها یک کارآفرین معمولی نبود.
او از سال ۱۸۶۹ تا ۱۸۷۶ در اولم به دبیرستان رفت و سپس دوره کارآموزی مهندسی ابزار دقیق را به اتمام رساند. در هفت سال بعدی او در شرکتهای مختلفی در آلمان، ایالاتمتحده (ادیسون) و بریتانیای کبیر (زیمنس) مشغول به کار شد. او تمایل داشت به ایالاتمتحده برود زیرا آن را مهد دموکراسی میدانست و تجربههایی که در آن جا و بریتانیای کبیر به دست آورد به شدت فرهنگسازمانی شرکتی را که بعداً تاسیس کرد، تحت تأثیر قرار داد.
در سال ۱۸۸۶، روبرت بوش «Werkstätte für Feinmechanik und Elektrotechnik» (کارگاه مکانیک ابزار دقیق و مهندسی برق) را در اشتوتگارت تأسیس کرد. او در سالهای آغازین در کارگاه خود عمدتاً تجهیزات الکتریکی مانند سیستمهای تلفن میساخت و میفروخت. در ابتدا، این کسبوکار مقیاس کوچک موفقیت پایداری نداشت. اما در سال ۱۸۸۷، بوش دینامی را که توسط شرکت دیگری ساخته شده بود اما هنوز ثبت نشده بود، به طول قابلملاحظهای بهبود داد. این نوآوری اولین موفقیت مالی او را به دنبال داشت. قطعه اولیه برای تولید جرقه الکتریکی جهت اشتعال مخلوطی از گازها در یک موتور احتراق ثابت استفاده میشد. در سال ۱۸۸۷ بوش اولین کسی بود که توانست از یک دینام در موتور یک خودرو بهره برد و بنابراین یکی از بزرگترین مشکلات فنی صنعت نوپای خودرو را حل نمود.
تا پایان قرن نوزدهم بوش فعالیتهای خود را به خارج از کشور توسعه داده بود، ابتدا به بریتانیا در سال ۱۸۹۸ و بعدها به دیگر کشورهای اروپایی. دینام ولتاژ بالا که توسعه کارمند او Gottlob Honold در سال ۱۹۰۲ توسعه داده شده بود موفقیت بوش را به طور قابل ملاحظهای افزایش داد. شرکت در سال ۱۹۰۶ در ایالاتمتحده هم دفاتر خود را باز کرد و چهار سال بعد اولین کارخانه خود را در آن جا راهاندازی کرد. تا سال ۱۹۱۳ شرکت بوش در آمریکا، آسیا، آفریقا و استرالیا دفتر داشت و ۸۸ درصد فروش آن مربوط به خارج از آلمان بود. بعد از جنگ جهانی اول، بوش در حوزه خودرو نوآوریهای خود را یکی پس از دیگری عرضه کرد، از جمله سیستم تزریق سوخت دیزل که در سال ۱۹۲۷ توسعه داده بود. در واکنش به رکود جهانی اواخر دهه ۱۹۲۰، روبرت بوش نیز برنامه جامعی را برای مدرنیزه کردن شرکت خود و تنوعبخشی به فعالیتهای آن آغاز نمود. تنها در مدت چند سال او توانست شرکت را از یک تولیدکننده دستی قطعات خودرو به یک شرکت بزرگ مهندسی الکتریکی فعال در سطح جهانی تبدیل کند.
از همان ابتدا، بوش به طور ویژهای علاقه داشت کارکنانش آموزش حرفهای ببینند. او که از مسئولیتهای اجتماعیاش به عنوان یک کارآفرین آگاه بود، یکی از اولین کارفرمایان در آلمان بود که در سال ۱۹۰۶ روز کاری هشت ساعته را مطرح کرد و در ادامه تسهیلات رفاهی دیگری نیز برای کارگران فراهم شد. روبرت بوش نسبت به سود مالی که از قراردادهای تسلیحاتی طی جنگ جهانی اول برده بود احساس خوبی نداشت و در نتیجه چندین میلیون مارک به خیریه بخشید.
تحت حکومت نازیها شرکت مجبور شد مجدداً قراردادهای تسلیحاتی امضا کند و حتی طی جنگ جهانی دوم از نیروهای کار اجباری استفاده کرد. در سال ۱۹۳۷، روبرت بوش بنگاه خود را از یک شرکت سهامی به یک شرکت مسئولیت محدود تغییر داد تا از دخالتهای خارجی در شرکت خود جلوگیری کند و استقلال خود را حفظ کند.
روبرت بوش با ایدههایش در حوزه کارآفرینی، بشردوستی و تعهد سیاسی در سالهای آغازین قرن بیستم وارد مسیر شهرت و موفقیت شده بود. او تمایل داشت به عنوان یک شهروند و بنیانگذار به جامعه کمک کند.
اهدای یک میلیون مارک آلمان به دانشگاه فنی اشتوتگارت در سال ۱۹۱۰ شروع فعالیتهای بشردوستانه بوش بود. استقلال فکری، سنتهای خانوادگی، توجه به مسائل اجتماعی روز ریشههای بشردوستی روبرت بوش را شکل دادند. چه در اداره شرکت خود و چه در زمینه وقفها و دیگر فعالیتهای عمومیاش، روبرت بوش همیشه به دنبال بهبود شرایط زندگی افراد بود و این که در شکلدادن به جامعه نقشی بازی کند. هدف روبرت بوش حمایت از نهادها و سازمانهایی بود که از نظر او برای عملی کردن ایدههایش مناسب بودند. او هیچ هدف یا برنامه استراتژیکی را دنبال نمیکرد و ترجیح میداد دیگران را بینگیزاند تا از تواناییهای خودشان بهره ببرند و خود به چالشهای زمان پاسخ دهند. به جای جایگزین کردن دیگران، او ترجیح میداد الهامبخش آنان باشد تا خودشان وارد عمل شوند.
روبرت بوش در ۱۲ مارس ۱۹۴۲ در گذشت و در گورستان Waldfriedhof در اشتوتگارت به خاک سپرده شد.